Odsłonięcie kamienia w pobliżu miejscowości Łoś - Thunder Independent - Stowarzyszenie

W dniu 03.09.2022 wspólnie z przyjaciółmi z Fundacji Sprzymierzeni z GROM upamiętniliśmy miejsce zrzutu XI ekipy Cichociemnych zrealizowanej w ramach Operacji Lotniczej Smallpox. Tym razem, oprócz odsłonięcia pamiątkowej tablicy w miejscu upamiętniania dodatkowo została umieszczona tablica informacyjna, opisującą cykl zdarzeń operacji oraz kilka dodatkowych ciekawostek historycznych.

Operacja Lotnicza „Smallpox”.

W nocy z 1 na 2 września 1942 roku, w ramach operacji lotniczej „Smallpox” miał miejsce zrzut XI ekipy Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej na placówkę odbiorczą „Rogi”. 1 września 1942 r. startem czterosilnikowego samolotu typu Handley Page „Halifax” (W-7773 „S”), zainaugurowano kolejny sezon operacyjny przerzutów do okupowanej Polski pk. „Intonacja”. Samolot dowodzony przez F/O Mariusza Wodzickiego i wystartował z bazy RAF w Tempsford pod Londynem o godz. 18:45. Sygnałem alarmowym nadanym przez Polską Sekcję radia BBC była nadana w eterze melodia Warszawianki (w innej wersji „Góralu, czy ci nie żal”).

W ramach operacji „Smallpox”, na placówkę „Rogi” zostali zrzuceni:

ppłk Zub Zdanowicz Leonard, ps. Ząb
mjr Kontrym Bolesław, ps. Żmudzin
mjr Kopisto Wacław, ps. Kra
kpt. Łagoda Hieronim, ps. Lak
kpt. Fijałka Michał, ps. Kawa
por. Eckhardt Mieczysław, ps. Bocian

Czytaj więcej ...

Skład załogi samolotu: F/O Julian Pieniążek, F/O Krzysztof Dobromirski, P/O Franciszek Pantkowski, Sgt. Czesław Kozłowski, F/S Tadeusz Madejski, F/S Wacław Żuk.

Po raz pierwszy w historii zrzutów do okupowanego kraju z bazy RAF miały wystartować równocześnie trzy samoloty transportowe. Celem dwóch pozostałych załóg były placówki odbiorcze „Igła” i „Ugór”.

Placówka odbiorcza Rogi obsadzona była przez oddziału AK Głuszec pod dowództwem kpt. Edwarda Ziółkowskiego ps. „Zośka”. Udany zrzut był możliwy dzięki sprawnemu działaniu ekipy odbiorczej na miejscu. Na wzgórzu zorganizowano pomocniczy punkt łączności na którym umieszczono radiostację oraz lampę kierunkowo-orientacyjną. Właściwy punkt zrzutu zlokalizowany został nieco dalej, na łagodnym terenie przygotowanym do skoku z 200 metrów. W kartotece Oddziału VI Sztabu brak karty zrzutowiska. Na podstawie dostępnych informacji można ustalić tylko wyrywkowe dane –zrzutowisko czuwało 27-28 kwietnia i 3-4 maja 1942 r.

ppłk. cc Leonard Szczęsny Zub-Zdanowicz herbu Jastrzębiec, ps. „Ząb”.

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0579, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1603, ur. 6 listopada 1912 w Popowcach (obecnie Ukraina), zm. 12 sierpnia 1982 w Waterbury (Connecticut, USA) – podpułkownik, urzędnik skarbowy, prawnik, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, Armii Krajowej, Okręgu Lublin AK, Narodowych Sił Zbrojnych, uczestnik kampanii wrześniowej, norweskiej, dowódca 1 Pułku Legii Nadwiślańskiej NSZ, szef sztabu Brygady Świętokrzyskiej NSZ, skazany na śmierć przez dowódcę oddziału AL (1944), cichociemny

Znajomośc języków: niemiecki, angielski; szkolenia (kursy): m.in. dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), podstaw wywiadu (STS 31, Bealieu), spadochronowy (1 SBS, Largo House, STS 51, Ringway), i in. W dniu wybuchu wojny miał 26 lat; w dacie skoku do Polski 29 lat. Syn ziemianina, Melitona herbu Jastrzębiec oraz Marii z domu Dunin-Juniewicz, herbu Łabędź

mjr cc Bolesław Kontrym ps. „Żmudzin

Zwykły Znak Spadochronowy nr 1251, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1534, ur. 27 sierpnia 1898 w Zaturcach (pow. łucki, obecnie Ukraina), poległ zamordowany przez „władzę ludową” 2 stycznia 1953 w Warszawie – major, uczestnik walk o niepodległość Polski (1917-1918), oficer Armii Czerwonej (1918-1922), oficer Policji Państwowej II R.P., Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, Armii Krajowej, m.in. dowódca III Odcinka „Wachlarza”, szef służby śledczej Polskiego Państwa Podziemnego, organizator i dowódca oddziału dyspozycyjnego Delegatury Rządu Na Kraj „Sztafeta” – „Podkowa” („Pilawa”), uczestnik kampanii norweskiej, Powstania Warszawskiego, więzień niemieckich obozów jenieckich: Lamsdorf, Falingbostel, Gross-Born, Sandbostel, Bergen-Belsen (1944-1945), więzień UB, skazany na śmierć, zamordowany (1948-1953), cichociemny

Znajomość języków: rosyjski, francuski, angielski; szkolenia (kursy): dywersyjno-strzelecki (STS 25, Inverlochy), sabotażu przemysłowego (STS 17, Brickendonbury Manor), podstaw wywiadu (STS 31, Bealieu), łączności (STS 35, Vineyards), łączności 1 SBS, spadochronowy (STS 51, Ringway), walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 41 lat; w dacie skoku do Polski 44 lata. Syn pułkownika armii rosyjskiej

mjr cc Wacław Kopisto ps. „Kra”.

Zwykły Znak Spadochronowy nr 1074, ur. 8 lutego 1911 w Józinie k. Starokonstantynowa (obecnie Ukraina), zm. 21 lutego 1993 w Rzeszowie – major piechoty, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, Armii Krajowej, uczestnik kampanii wrześniowej, akcji na więzienie w Pińsku, dowódca Kedywu Inspektoratu Rejonowego Łuck Okręg Wołyń AK, więzień NKWD, sowieckich łagrów: Kołyma, Komi, Magadan, Kotłas Tajszet (1944-1953), represjonowany przez UB, cichociemny

Znajomość języków: rosyjski, ukraiński, francuski, niemiecki; szkolenia (kursy): m.in. łączności (Dundee), narciarski, dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), walki konspiracyjnej (STS 38, Briggens), sabotażu przemysłowego, kolejowego (STS XVII, Stevenage), spadochronowy (1 SBS, Largo House, STS 51, Ringway), odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 28 lat; w dacie skoku do Polski 31 at. Syn rządcy majątków

kpt. cc Hieronim Leszek Antoni Łagoda ps. „Lak”.

Zwykły Znak Spadochronowy nr 1077, ur. 6 września 1914 w Wielichowie (powiat grodziski), poległ zamordowany przez Niemców po 12 lutego 1945 w obozie koncentracyjnym KL Gross-Rosen – kapitan piechoty, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, komendant Inspektoratu Rejonowego Łomża AK, uczestnik kampanii norweskiej, bitwy o Narwik, więzień gestapo, więziony i prawdopodobnie zamordowany w obozie koncentracyjnym KL Gross-Rosen (1944-1945), cichociemny

Znajomość języków: francuski, angielski; szkolenia (kursy): m.in. dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), łączności, sabotażu kolejowego i przemysłowego (STS 17, Brickendonbury Manor), spadochronowy, i in. W dniu wybuchu wojny miał 24 lata; w dacie skoku do Polski 27 lat. Syn cieśli.

kpt. cc Michał Fijałka ps. „Kawa”.

Zwykły Znak Spadochronowy nr 1079, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1641, ur. 5 października 1915 w Izdebkach (powiat brzozowski), zm. 20 września 1983 w Lublinie – kapitan piechoty, nauczyciel, żołnierz Wojska Polskiego, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Okręgu Wołyń AK, uczestnik kampanii wrześniowej, więzień UB, skazany (1944-1945), cichociemny

Znajomość języków: angielski, niemiecki, ruski, ukraiński; szkolenia (kursy): m.in. dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), narciarski (Higland), łączności (Dundee), sabotażu przemysłowego i kolejowego (STS 17, Brickendonbury Manor), podstaw wywiadu (STS 34, Bealieu), walki konspiracyjnej (STS 38, Briggens), spadochronowy, i in. W dniu wybuchu wojny miał 23 lata; w dacie skoku do Polski 26 lat. Pochodził z rodziny chłopskiej

por. cc Mieczysław Hugo Eckhardt ps. „Bocian”.

Zwykły Znak Spadochronowy nr 1075, ur. 29 sierpnia 1908 w Stanisławowie (obecnie Ukraina), poległ po aresztowaniu przez Niemców 19 listopada 1942 w Dawidgródku (obecnie Białoruś) – porucznik kawalerii, prawnik, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, Armii Krajowej, „Wachlarza” (III Odcinek), aresztowany przez niemiecką żandarmerię, zginął w walce lub popełnił samobójstwo (1942), cichociemny

Znajomość języków: francuski, niemiecki, angielski, ukraiński; szkolenia (kursy) m.in.: dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), łączności (1 SBS), spadochronowy, i in. W dniu wybuchu wojny miał 31 lat; w dacie skoku do Polski 34 lata. Syn nadinspektora i naczelnika w dyrekcji PKP w Stanisławowie.